Buxheti, ulen si gjithmonë fondet për arsimin dhe shëndetësinë, rriten për infrastrukturën
Buxheti 2025: Më pak fonde për arsim e shëndetësi, më shumë për infrastrukturë
Qeveria shqiptare ka miratuar ndryshimin e tretë të buxhetit për këtë vit, duke ulur sërish fondet për arsimin dhe shëndetësinë, ndërsa ka rritur ndjeshëm ato për projektet infrastrukturore. Ky rialokim tregon një orientim të qartë drejt investimeve fizike, në dëm të sektorëve socialë.
Arsimi dhe shëndetësia me buxhete të reduktuara
Sipas të dhënave zyrtare, fondet për Ministrinë e Arsimit janë shkurtuar me rreth 851 milionë lekë, ose 1 për qind më pak krahasuar me buxhetin e muajit qershor. Në raport me buxhetin fillestar 2025, ulja arrin në 1 miliard lekë, afërsisht 10 milionë euro, ose 1.6 për qind. Kjo vjen në një kohë kur arsimi përballet me mungesa të theksuara në infrastrukturë, staf dhe programe të reja studimore.
Edhe Ministria e Shëndetësisë ka pësuar një reduktim, ndonëse më të lehtë. Fondet e saj janë ulur me 336 milionë lekë, rreth 3.4 milionë euro, që përbën një rënie prej 0.5 për qind krahasuar me buxhetin fillestar. Kjo reflekton mungesën e një strategjie afatgjatë për forcimin e shërbimeve publike shëndetësore.
Infrastruktura përfiton rritjen më të madhe
Ministria e Energjisë dhe Infrastrukturës rezulton përfituesja kryesore e ndryshimeve buxhetore, me një shtesë prej mbi 6.1 miliardë lekësh, ose rreth 60 milionë euro. Në raport me ndryshimet e qershorit, kjo përbën një rritje prej 9 për qind, ndërsa ndaj buxhetit fillestar një rritje prej 1.6 për qind. Ky fokus tregon prioritetin e qeverisë për të përshpejtuar projektet infrastrukturore në vend.
Ndërkohë, Ministria e Bujqësisë ka përfituar një rritje modeste prej 331 mijë eurosh, ose 2 për qind, që megjithatë mbetet e pamjaftueshme për të sjellë ndikim të ndjeshëm në zhvillimin rural.
Tendencë e qartë: më pak investime në kapitalin njerëzor
Të dhënat konfirmojnë një prirje të vazhdueshme drejt nënfinancimit të arsimit dhe shëndetësisë, në favor të projekteve fizike. Ekspertët theksojnë se vendet e zhvilluara dallohen për investimet në kapitalin njerëzor – arsim, shëndetësi dhe kërkim – që përbëjnë bazën e zhvillimit të qëndrueshëm ekonomik.
Reduktimi i investimeve në këta sektorë sjell pasoja të drejtpërdrejta sociale dhe ekonomike. Një sistem arsimor joefikas dhe një popullsi me shëndet të brishtë ndikojnë negativisht në produktivitet dhe në aftësinë konkurruese të vendit.
Ndërkohë, rënia e cilësisë së arsimit, e reflektuar edhe në rezultatet e testimit ndërkombëtar PISA, tregon se përkundër uljes së numrit të nxënësve, standardet mësimore po bien. Kjo prish balancën e përpjekjeve për të arritur standardet e Bashkimit Evropian, ku Shqipëria po shënon hapa pas në vend që të afrohet me mesataren e BE-së.
